Ο καρκίνος της μήτρας είναι ο πιο κοινός καρκίνος που εμφανίζεται στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Ο καρκίνος της μήτρας ξεκινά όταν τα υγιή κύτταρα στη μήτρα αλλάζουν και αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, σχηματίζοντας μια μάζα που ονομάζεται όγκος. Ένας όγκος μπορεί να είναι κακοήθης ή καλοήθης. Ένας καρκινικός όγκος είναι κακοήθης, που σημαίνει ότι μπορεί να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Ένας καλοήθης όγκος μπορεί να αναπτυχθεί αλλά γενικά δεν θα εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.

Οι μη καρκινικές βλάβες της μήτρας περιλαμβάνουν:

Ινομυώματα: Καλοήθεις όγκοι στους μυς της μήτρας

Καλοήθεις πολύποδες: Μη φυσιολογικές βλάβες στην επένδυση (το επιθήλιο) της μήτρας.

Ενδομητρίωση: Μια κατάσταση κατά την οποία ο ενδομήτριος ιστός, ο οποίος συνήθως καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας, βρίσκεται στο εξωτερικό της μήτρας ή άλλων οργάνων.

Υπερπλασία ενδομητρίου: Μια κατάσταση κατά την οποία υπάρχει αυξημένος αριθμός κυττάρων και αδενικών δομών στην επένδυση της μήτρας. Η υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να έχει είτε φυσιολογικά είτε άτυπα κύτταρα και απλές ή πολύπλοκες αδενικές δομές. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου στην επένδυση της μήτρας είναι υψηλότερος όταν η υπερπλασία του ενδομητρίου έχει άτυπα κύτταρα και σύνθετους αδένες.

Υπάρχουν 2 κύριοι τύποι καρκίνου της μήτρας:

Αδενοκαρκίνωμα. Αυτός ο τύπος αποτελεί την πλειοψηφία των καρκίνων της μήτρας. Αναπτύσσεται από κύτταρα στο ενδομήτριο. Αυτός ο καρκίνος ονομάζεται συνήθως καρκίνος του ενδομητρίου. Ένας κοινός υποτύπος του αδενοκαρκινώματος του ενδομητρίου ονομάζεται ενδομητριοειδές καρκίνωμα.

Η θεραπεία αυτού του τύπου καρκίνου ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό του όγκου, το πόσο μακριά φτάνει στη μήτρα και το στάδιο ή την έκταση της νόσου. Λιγότερο συνηθισμένοι υποτύποι αδενοκαρκινωμάτων της μήτρας περιλαμβάνουν το ορώδες, το διαυγοκυτταρικό αδενοκαρκίνωμα και το καρκινοσάρκωμα. Το καρκινοσάρκωμα είναι ένα μείγμα αδενοκαρκινώματος και σαρκώματος.

Σάρκωμα (δείτε όγκοι μαλακών ιστών και οστών).

Σχετικά με τη γενετική και το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου της μήτρας

Ο καρκίνος της μήτρας μπορεί να είναι κληρονομικός, που σημαίνει ότι περνά από γενιά σε γενιά ή μπορεί να παραλείψει μια γενιά για να εμφανιστεί στην επόμενη. Αυτό συμβαίνει στο 5% περίπου των περιπτώσεων καρκίνου της μήτρας. Το σύνδρομο που σχετίζεται συχνότερα με τον κληρονομικό καρκίνο της μήτρας ονομάζεται σύνδρομο Lynch. Το σύνδρομο Lynch σχετίζεται επίσης με πολλούς άλλους τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του παχέος εντέρου, τον καρκίνο των νεφρών, της ουροδόχου κύστης και των ωοθηκών.

Εάν ένα άτομο διαπιστωθεί ότι έχει σύνδρομο Lynch, τα μέλη της οικογένειας μπορεί να επιθυμούν να εξεταστούν επίσης. Τα άτομα που επηρεάζονται από το σύνδρομο Lynch θα πρέπει να ενημερώσουν τους γιατρούς τους ώστε να υπόκεινται σε αυξημένο έλεγχο για καρκίνους που σχετίζονται με το Lynch (π.χ. συχνότερες κολονοσκοπήσεις).

Συνιστάται σε όλους τους ασθενείς με καρκίνο του ενδομητρίου να υποβάλλονται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για το σύνδρομο Lynch. Ρωτήστε το γιατρό σας εάν χρειάζεστε πρόσθετες εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων άλλων πιθανών κληρονομικών παθήσεων.

Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της μήτρας:

Ηλικία. Ο καρκίνος της μήτρας εμφανίζεται συχνότερα μετά την ηλικία των 50 ετών. Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι τα 60. Ο καρκίνος της μήτρας δεν είναι συνηθισμένος σε άτομα κάτω των 45 ετών.

Παχυσαρκία. Ο λιπώδης ιστός σε άτομα που είναι υπέρβαρα παράγει επιπλέον οιστρογόνα, μια ορμόνη που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου της μήτρας. Αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται με την αύξηση του δείκτη μάζας σώματος, που είναι η αναλογία του βάρους ενός ατόμου προς το ύψος (BMI). Περίπου το 70% των περιπτώσεων καρκίνου της μήτρας συνδέονται με την παχυσαρκία.

Φυλή. Οι λευκές γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο της μήτρας από τις γυναίκες άλλων φυλών/εθνικοτήτων. Ωστόσο, οι έγχρωμες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με προχωρημένο καρκίνο της μήτρας. Οι έγχρωμες γυναίκες και οι ισπανόφωνες γυναίκες έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν επιθετικούς όγκους.

Κληρονομικότητα. Ο καρκίνος της μήτρας μπορεί να εμφανιστεί σε οικογένειες όπου ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι κληρονομικός. Όπως εξηγείται στην Εισαγωγή, τα άτομα σε οικογένειες με σύνδρομο Lynch, που ονομάζεται επίσης κληρονομικός μη-πολυποδικός καρκίνος του παχέος εντέρου (HNPCC), έχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο της μήτρας. Συνιστάται σε όλες τις γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου να ελέγχεται ο όγκος τους για σύνδρομο Lynch, ακόμη και αν δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων μορφών καρκίνου. Η παρουσία του συνδρόμου Lynch έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις γυναίκες και τα μέλη της οικογένειάς τους. Περίπου το 2% έως 5% των γυναικών με καρκίνο του ενδομητρίου έχουν σύνδρομο Lynch.

Διαβήτης τύπου 2. Ένα άτομο μπορεί να έχει αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας εάν έχει διαβήτη τύπου 2, ο οποίος συχνά συνδέεται με την παχυσαρκία (βλ. παραπάνω).

Άλλοι καρκίνοι. Τα άτομα που είχαν καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου ή του καρκίνου των ωοθηκών μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας.

Ταμοξιφαίνη. Τα άτομα που λαμβάνουν το φάρμακο ταμοξιφαίνη για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού ή υποτροπής καρκίνου του μαστού, έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο της μήτρας. Τα οφέλη της ταμοξιφαίνης συνήθως υπερτερούν του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου της μήτρας, αλλά οποιοσδήποτε συνταγογραφείται με ταμοξιφαίνη θα πρέπει να μιλήσει με το γιατρό του για τα προσωπικά του οφέλη και κινδύνους.

Ακτινοθεραπεία. Τα άτομα που είχαν κάνει προηγούμενη ακτινοθεραπεία για άλλον καρκίνο στην περιοχή της πυέλου, που είναι το κάτω μέρος της κοιλιάς ανάμεσα στα οστά του ισχίου, έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας.

Διατροφή. Τα άτομα που τρώνε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζωικό λίπος μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας.

Οιστρογόνα. Παρατεταμένη έκθεση σε οιστρογόνα και/ή ανισορροπία οιστρογόνων

Εκτός από τη φυσική εξέταση, οι ακόλουθες εξετάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας:

Πυελική εξέταση. Ο γιατρός εξετάζει τη μήτρα, τον κόλπο, τις ωοθήκες και το ορθό για να ελέγξει για τυχόν ασυνήθιστα ευρήματα. Το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται κυρίως για τον έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Μερικές φορές, ένα τεστ Παπανικολάου μπορεί να εντοπίσει μη φυσιολογικά αδενικά κύτταρα, τα οποία προκαλούνται από καρκίνο της μήτρας.

Βιοψία ενδομητρίου. Η βιοψία είναι η αφαίρεση μικρής ποσότητας ιστού για εξέταση στο μικροσκόπιο. Άλλες εξετάσεις μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχει καρκίνος, αλλά μόνο μια βιοψία μπορεί να κάνει μια σίγουρη διάγνωση. Ο παθολογοανατόμος είναι ο γιατρός που ειδικεύεται στην ερμηνεία εργαστηριακών εξετάσεων και στην αξιολόγηση δειγμάτων κυττάρων και ιστών για τη διάγνωση της νόσου.

Διαστολή και απόξεση (D&C). Η D&C είναι μια διαδικασία για την αφαίρεση δειγμάτων ιστού από τη μήτρα. Η D&C γίνεται συχνά σε συνδυασμό με υστεροσκόπηση, ώστε ο γιατρός να μπορεί να δει την επένδυση της μήτρας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Διακολπικό υπερηχογράφημα. Ο υπέρηχος χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει μια εικόνα των εσωτερικών οργάνων. Σε ένα διακολπικό υπερηχογράφημα, μια ράβδος υπερήχων εισάγεται στον κόλπο και στοχεύει στη μήτρα για λήψη φωτογραφιών. Εάν το ενδομήτριο φαίνεται πολύ παχύ, ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει να πραγματοποιήσει βιοψία (βλ. παραπάνω).

Αξονική τομογραφία (CT ή CAT). Μια αξονική τομογραφία λαμβάνει φωτογραφίες του εσωτερικού του σώματος χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ που λαμβάνονται από διαφορετικές γωνίες. Ένας υπολογιστής συνδυάζει αυτές τις εικόνες σε μια λεπτομερή, τρισδιάστατη εικόνα που δείχνει τυχόν ανωμαλίες ή όγκους. Μερικές φορές, μια ειδική βαφή που ονομάζεται μέσο αντίθεσης δίνεται πριν από τη σάρωση για να παρέχει καλύτερη λεπτομέρεια στην εικόνα. Αυτή η βαφή ενίεται συνήθως στη φλέβα του ασθενούς, αλλά μπορεί επίσης να χορηγηθεί ως χάπι ή υγρό για κατάποση.

Μαγνητική τομογραφία (MRI). Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία, όχι ακτίνες Χ, για να παράγει λεπτομερείς εικόνες του σώματος. Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση του μεγέθους του όγκου. Όπως και με μια αξονική τομογραφία, μια ειδική βαφή που ονομάζεται σκιαγραφικό μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλεβίως ή από το στόμα πριν από τη σάρωση για να δημιουργήσει μια πιο καθαρή εικόνα. Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται συχνά σε άτομα με καρκίνο της μήτρας χαμηλού βαθμού για να δούμε πόσο μακριά έχει αναπτυχθεί ο καρκίνος στο τοίχωμα της μήτρας.

Έλεγχος βιοδεικτών του όγκου. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων σε δείγμα όγκου για τον εντοπισμό συγκεκριμένων γονιδίων, πρωτεϊνών και άλλων παραγόντων μοναδικών για τον όγκο. Αυτό μπορεί επίσης να ονομάζεται μοριακός έλεγχος του όγκου. Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων μπορούν να σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε τις θεραπευτικές επιλογές σας.

Τα άτομα με καρκίνο της μήτρας μπορεί να εμφανίσουν τα ακόλουθα συμπτώματα ή σημεία.

Ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία, κηλίδες ή εκκρίσεις. Για προεμμηνοπαυσιακά άτομα, αυτό περιλαμβάνει μηνορραγία, η οποία είναι μια ασυνήθιστα βαριά ή παρατεταμένη αιμορραγία, και/ή μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας.

Μη φυσιολογικά αποτελέσματα από τεστ Παπανικολάου (βλ. Διάγνωση)

Πόνος στην περιοχή της πυέλου

Το πιο κοινό σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία, που κυμαίνεται από μια υδαρή ελαφρά αιμορραγία έως μια πυκνότερη ροή που περιέχει περισσότερο αίμα. Η κολπική αιμορραγία κατά τη διάρκεια ή μετά την εμμηνόπαυση είναι συχνά σημάδι προβλήματος.

Η στοχεύουσα θεραπεία είναι μια θεραπεία που στοχεύει τα συγκεκριμένα γονίδια, τις πρωτεΐνες ή το περιβάλλον των ιστών του καρκίνου που συμβάλλει στην ανάπτυξη και την επιβίωση του καρκίνου. Αυτός ο τύπος θεραπείας εμποδίζει την ανάπτυξη και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων και περιορίζει τη βλάβη στα υγιή κύτταρα.

Δεν έχουν όλοι οι όγκοι τους ίδιους στόχους. Για να βρει την πιο αποτελεσματική θεραπεία, ο γιατρός σας μπορεί να εκτελέσει εξετάσεις για να εντοπίσει τα γονίδια, τις πρωτεΐνες και άλλους παράγοντες στον όγκο σας. Αυτό βοηθά τους γιατρούς να ταιριάζουν καλύτερα κάθε ασθενή με την πιο αποτελεσματική θεραπεία όποτε είναι δυνατόν. Επιπλέον, οι ερευνητικές μελέτες συνεχίζουν να ανακαλύπτουν περισσότερα για συγκεκριμένους μοριακούς στόχους και νέες θεραπείες που απευθύνονται σε αυτούς.

Η στοχεύουσα θεραπεία για τον καρκίνο της μήτρας είναι διαθέσιμη σε κλινικές δοκιμές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ως μέρος των βασικών σχεδίων θεραπείας. Η στοχευμένη θεραπεία για τον καρκίνο της μήτρας περιλαμβάνει:

Θεραπεία κατά της αγγειογένεσης. Η θεραπεία κατά της αγγειογένεσης επικεντρώνεται στη διακοπή της αγγειογένεσης, η οποία είναι η διαδικασία δημιουργίας νέων αιμοφόρων αγγείων. Επειδή ένας όγκος χρειάζεται τα θρεπτικά συστατικά που παρέχονται από τα αιμοφόρα αγγεία για να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί, ο στόχος των θεραπειών κατά της αγγειογένεσης είναι να «λιμοκτονήσουν» τον όγκο.

Στόχος των θηλαστικών των αναστολέων της ραπαμυκίνης (mTOR). Στον καρκίνο του ενδομητρίου, συνήθως εντοπίζονται μεταλλάξεις σε μια μοριακή οδό που ονομάζεται mTOR. Τα άτομα με προχωρημένο ή υποτροπιάζοντα καρκίνο της μήτρας μπορούν να υποβληθούν σε θεραπεία με ένα φάρμακο που εμποδίζει αυτή την οδό, όπως το everolimus. Άλλα φάρμακα που στοχεύουν σε αυτό το μονοπάτι μελετώνται, όπως το ridaforolimus και το temsirolimus, μια στοχεύουσα θεραπεία που έχει εγκριθεί για τη θεραπεία ενός τύπου καρκίνου του νεφρού που ονομάζεται καρκίνωμα των νεφρών.

Στοχεύουσα θεραπεία για τη θεραπεία ενός σπάνιου τύπου καρκίνου της μήτρας. Το ορώδες καρκίνωμα της μήτρας είναι ένας σπάνιος αλλά επιθετικός τύπος καρκίνου του ενδομητρίου. Περίπου το 30% αυτών των όγκων εκφράζουν το γονίδιο HER2. Σε μια κλινική δοκιμή φάσης ΙΙ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τραστουζουμάμπη σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ήταν αποτελεσματική στη θεραπεία αυτού του είδους των όγκων. Η τραστουζουμάμπη είναι μια στοχεύουσα θεραπεία που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία του HER2 θετικού καρκίνου του μαστού.

Ανοσοθεραπεία

Η ανοσοθεραπεία χρησιμοποιεί τις φυσικές άμυνες του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου, βελτιώνοντας την ικανότητα του ανοσοποιητικού σας συστήματος να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα.

Οι καρκίνοι της μήτρας με ελαττωματική επιδιόρθωση αναντιστοιχίας (dMMR) είναι πιο ευαίσθητοι στην ανοσοθεραπεία. Το ανοσοθεραπευτικό φάρμακο pembrolizumab είναι εγκεκριμένο για τη θεραπεία όγκων που έχουν είτε υψηλή μικροδορυφορική αστάθεια (MSI-high) είτε dMMR, ανεξάρτητα από τη θέση του όγκου στο σώμα. Το Pembrolizumab μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία όγκων της μήτρας εάν άλλες προηγούμενες θεραπείες δεν έχουν αποτέλεσμα.

Ένας συνδυασμός λενβατινίμπης, ενός φαρμάκου στοχεύουσας θεραπείας και pembrolizumab, έχει επίσης εγκριθεί για τη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία όγκου που δεν έχει υψηλή MSI ή dMMR, δεν έχει ελεγχθεί με συστηματική θεραπεία και δεν μπορεί να θεραπευτεί με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία.

Τον Απρίλιο του 2021, ο FDA ενέκρινε το ανοσοθεραπευτικό φάρμακο dotarlimab για τη θεραπεία υποτροπιάζοντος ή προχωρημένου καρκίνου του ενδομητρίου με dMMR που έχει προχωρήσει είτε κατά τη διάρκεια είτε μετά την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας που περιέχει πλατίνα.